21.6.12

HISTORIA WARSZAWY PRZED 1596 ROKIEM - SPRZED ZOSTANIA STOLICĄ - CZ. 1

W ramach odkłamywania stereotypów o "Warszawie jako mieście bez historii" i "mieście, które rozwija się tylko dlatego, że jest stolicą", przygotowałem skrócone dzieje Warszawy (i terenów, na których powstała) przed 1596 rokiem, kiedy to stała się de facto stolicą Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dziś odcinek 1. - Historia Mazowsza przed powstaniem Warszawy. Dla lepszego umieszczenia w czasie podaję też najważniejsze wydarzenia w Europie.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

IX-XI w. - Istnieje gród Bródno.
ok. 960 - teren obecnej Warszawy należy wraz z całym Mazowszem do państwa Polan.
966 - chrzest Mieszka I, powstanie Polski z Mazowszem w granicach.
966 - 992 - książę Mieszko I (ur. ok. 922-945)
992 - 1025 - książę, a potem król Bolesław Chrobry (ur. 967; syn Mieszka I)
1025 - 1034 - król Mieszko II (ur. 990; syn Bolesława Chrobrego)
1037 - 1047 - Mazowsze niezależne pod władzą Miecława (cześnika, uzurpatora; zm. 1047)
1047 - 1058 - Mazowsze znów w Polsce, książę Kazimierz I Odnowiciel (ur. 1016; syn Mieszka II)
                       1054 - Wielka Schizma Wschodnia, rozdział Kościoła Zachodniego i Wschodniego
1058 - 1079 - książę, a potem król Bolesław II Szczodry (Śmiały;1042-1081 lub 1082; syn Kazimierza Odnowiciela)
                       1065 - Benedyktyni zakładają ośrodek misyjny w Służewie, wzmianka o wsi Kamion (ob. Kamionek)
                       1066 - bitwa pod Hastings
1079 - 1102 - książę Władysław Herman (ur. ok. 1043; syn Kazimierza Odnowiciela, brat Bolesława Szczodrego)
                       1095 - pierwsza wyprawa krzyżowa
1097 - 1102 - podział Polski - Władysław Herman zatrzymuje Mazowsze i władzę zwierzchnią, jego synowie dostają: Zbigniew - Wielkopolskę i Kujawy, Bolesław Krzywousty - Śląsk i Małopolskę
1102 - 1107 - książę Zbigniew (po 1070-1113; syn Władysława Hermana; dzielnica: Mazowsze, Wielkopolska i Kujawy)
                      XII wiek - powstały: gród w Jazdowie (dzisiejszy Ujazdów), wsie Solec i Gocław (tam, gdzie dziś os. przyczółek Grochowski)

1107 - 1138 - książę Bolesław III Krzywousty (ur. 1086; syn Władysława Hermana, brat Zbigniewa; wraz z całą Polską)
                       1136 - pierwsza wzmianka o wsi Solec

Rozbicie dzielnicowe (książęta mazowieccy / czerscy):

1138 - 1173 - Bolesław IV Kędzierzawy (ur. ok. 1121; syn Bolesława Krzywoustego)
                       1155-1190 - Fryderyk I Barbarossa cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego
                       1161 - powstała Hanza
1173 - 1186 - Leszek Bolesławowic (ur. ok. 1162; syn Bolesława Kędzierzawego) - zmarł bezpotomnie
1186 - 1194 - Kazimierz Sprawiedliwy (ur. 1138; syn Bolesława Krzywoustego, stryj Leszka, brat rodzony Bolesława Kędzierzawego)
1194 - 1200 - razem bracia: Leszek I Biały (1184/5-1227) i Konrad I Mazowiecki (ur. 1187/8; synowie Kazimierza Sprawiedliwego)
1200 - 1233 - Konrad I Mazowiecki samodzielnie w całym Mazowszu
                       1204 - Krzyżowcy zdobywają Konstantynopol
                       1226 - Konrad I  Mazowiecki zaprasza Krzyżaków i daje im ziemię chełmińską.
1233 - 1247 - podział Mazowsza między Konrada i jego synów - Bolesława I (ur. ok. 1208) i Kazimierza I (ur. ok. 1211). Konrad I pozostał na Mazowszu Czerskim (włącznie z terenem przyszłej Warszawy)
                       1238 - erygowanie we wsi Służew parafii św. Katarzyny. Powstaje pierwszy, drewniany kościół
                       1241 - najazd Mongołów na Europę, bitwa pod Legnicą
1247 - 1248 - Siemowit I (ur. ok. 1215; syn Konrada Mazowieckiego, brat Bolesława i Kazimierza) - Mazowsze Czerskie
1248 - 1262 - Siemowit I włada całym Mazowszem po śmierci Bolesława I
                      1259 - pierwsza wzmianka o Powsinie
                      1262 - Litwini najeżdżają i niszczą gród w Jazdowie, Siemowit I ginie, jego syn Konrad II (ur. ok. 1250w niewoli.
1262 - 1275 - razem bracia: Bolesław II Mazowiecki (po 1251-1313) i Konrad II Czerski (synowie Siemowita I)
                      1270 - ostatnia wyprawa krzyżowa
                      1271-1295 - wyprawa Marco Polo do Chin
1275 - 1294 - Konrad II Czerski samodzielnie na Mazowszu Czerskim
                      1278 - początek budowy zamku w Malborku 
                      1281 - Litwini po raz kolejny najeżdżają gród w Jazdowie. Tym razem nie zostaje odbudowany, zostaje podjęta decyzja o przeniesieniu w bardziej dogodne miejsce (czyli na obecną Starówkę).
1294 - 1310 - Bolesław II Mazowiecki
                       1309-1377 - niewola awiniońska papieży


                  ---  OK. 1300 (+- 5(?) LAT) KSIĄŻĘ BOLESŁAW II ZAŁOŻYŁ MIASTO WARSZAWĘ ---


W tych czasach stolicą Mazowsza był Płock, a kiedy było podzielone na drobniejsze "dzielnice", to stolica Mazowsza Czerskiego był... Czersk.

17 komentarzy:

  1. Zapomniałeś umieścić info o ówczesnych tournee Eleni i Majtki Jeżowskiej.

    OdpowiedzUsuń
  2. No i warto by wspomnieć, że powstała w wyniku "Litwinów nocnych wycieczek", które niemożebnie wkurzyły brata Bolka, Konrada, którego w litewskich turmach gościli, zaś bidnego Siemowita do grobu wpędziły :)

    Te plus minus, w związku z tym, to nawet minus 10-15 można by zrobić, bo niektórzy taką datę na powstanie przeprawy i początek grodu, przez Konrada właśnie założonego, podają.

    A co. Jak szaleć, to szaleć ... :D

    OdpowiedzUsuń
  3. Marcin - nie zapomniałem, na to będzie poświęcony cały jeden odcinek ;)

    Weldon - Uzupełniłem i poprawiłem. Ta seria wpisów będzie ulegała stopniowemu ulepszaniu wraz z moja wiedzą. +- na razie pozostawię jak jest.

    OdpowiedzUsuń
  4. Zaraz, zaraz - a gdzie zdjęcia z epoki? Hę? Albo ryciny chociaż? Do-wody!

    OdpowiedzUsuń
  5. Anonimowy21/6/12 11:03

    Czemu nie ma nic o grodzie Jazdów? To, że ktoś ich zrównał z ziemią, nie oznacza, że trzeba o nich zapomnieć.

    OdpowiedzUsuń
  6. nie rozumiem tego o "stereotypie Warszawy, jako mieście bez historii".
    że e?
    ktoś negował przytoczone przez Ciebie kalendaria?
    albo powstanie Warszawy w XIII/XIV w.?

    OdpowiedzUsuń
  7. I am I - Właśnie idę do ciemni wywoływać zdjęcia ;)

    Anonim - Już jest.

    Er - Coś w ten deseń. Raczej nie negował (to za dużo powiedziane), co popisywał się swoja niewiedzą. Dlatego zebrałem wszystko (no, jeszcze nie wszystko) w jednym miejscu, aby w razie potrzeby móc zarzucić jednym linkiem.

    OdpowiedzUsuń
  8. Mi to się podoba, jak spadkobiercy Adolfa Szyszko-Bohusza zarzucają mi, że obiekty zrekonstruowane są niewarte uwagi :D
    Też sobie takie kalendarium powinni zrobić, żeby im pewne fakty historyczne nie ulatywały z pamięci ;)

    Tak sobie myślę, że równolegle poprowadzić historię Mazowsza, zwłaszcza w okresie poprzedzającym ponowne włączenie do Królestwa Polskiego, byłoby, choćby na bazie tegoż kalendarium, równie przydatne dla niektórych.

    Sporo się naczytałem o odrębności tego regionu, jak i o walorach, jakie mazowszanie do królestwa wnieśli.
    Choćby zamiłowanie do podróży, które przerodziło się w wyprawy poza dotychczasowe granice, jak i ekspansję polskich granic.

    OdpowiedzUsuń
  9. "Mi to się podoba, jak spadkobiercy Adolfa Szyszko-Bohusza zarzucają mi, że obiekty zrekonstruowane są niewarte uwagi :D"

    Warto zrobić szczegółową listę, co w którym (np. krakowskim, poznańskim, gdańskim, wrocławskim itd.) obiekcie jest oryginalne, a co jest wstawką z ostatnich 100-120 lat. Mogłoby się okazać, że krakowskie "zabytki" też są niewarte uwagi ;)

    OdpowiedzUsuń
  10. Kiedyś słyszałem takie zdanie, że współczesny obraz Wawelu powstał na bazie koncepcji, wdrożonej i zrealizowanej, przez Szyszkę i jest jego autorską wizją, w jakimś tam, nie wiem, w jakim, stopniu odbiegającą od rzeczywistości.

    Oryginalność we Wrocławiu lub Gdańsku?
    To mógłby być problem ... Wieża Jacek w Gdańsku, zdaje się, przetrwała :D

    W Poznaniu zazdroszczę im fortyfikacji, tych koło ZOO, bo te znam, tego, jak je utrzymują i wykorzystują.
    Marzy mi się coś takiego w stosunku do Modlina.
    No i Cytadeli, ma się rozumieć, jakby wojsko stamtąd wyszło :)

    OdpowiedzUsuń
  11. Dziekuje za odwiedziny na Polonica: Home Again i komentarz polemiczny z Malopolanka :-).
    Z Twojego bloga przebija pasja i milosc do Warszawy. Wkladasz duzo serca w przygotowanie wpisow. Tak trzymac!
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  12. A wiesz, wielkomiejskość starego Płocka czuć dużo bardziej niż wielkomiejskość starej Warszawy. Inne rozmiary. Tym bardziej boli niedoreklamowanie turystyczne Płocka o połączeniach komunikacyjnych nie wspomnę.

    OdpowiedzUsuń
  13. Weldon - Fortyfikacje mamy niegorsze, a ich zagospodarowanie...

    Zosia - Będę zaglądał regularnie na Twojego bloga.

    Lavinka - Jednak przez ok. 300 lat był stolicą Mazowsza, gdy Warszawy nie było i jeszcze przez 100 lat był większy i ważniejszy od Warszawy, gdy już istniała. A od 600 lat... widać ślady po jego wielkości. Ale oczywiście, to bardzo miłe i warte niejednego odwiedzenia miasto.

    Ja to w ogóle żałuję, że Polska (jako całość, jej regiony i miejscowości) nie umie się rozreklamować. Albo umie tylko wśród pijanych Anglików.

    OdpowiedzUsuń
  14. Tak na marginesie. Na stronie: http://polishgeographic.iia.pl/index.php/pg/Pocztowki-z-Polski/Zamki-w-Polsce/Tajemnica-Zamku-Krolewskiego-w-Warszawie umieszczona jest rekonstrukcja-rysunek Zamku Królewskiego z 1 połowy XV wieku (Wież grodzka, Curia Maior). Tylko jest, jak dla mnie nie do końca zrozumiała, bo według badań archeologicznych - fundamenty datowane na XV wiek Curia Maior są wręcz wkomponowane w Wieżę Grodzką. Curia Maior także wchłonęła studnię, która została zbudowana w tym samym czasie, co Wieża Grodzka. Stąd nie wiem na jakiej podstawie narysowano mur pomiędzy Wieżą Grodzką, a Curia Maior (Dwór większy).

    Odnośnie wydarzeń z 1262 roku w Jazdowie można znaleźć na moim blogu: http://warszawa-sredniowieczna.blogspot.com/2012/06/o-smierci-ksiecia-mazowieckiego.html . Zamierzam dodać także najstarszy opis tego wydarzenia - latopis. Przytoczony jest tam fragment jak na razie z kroniki wielkopolskiej i Jana Długosza.

    Według badań archeologicznych na terenie dzisiejszego "grodziska" jazdowskiego z XIII - XIV wiek w Łazienkach znajdowała się osada datowana na VII-VIII wiek. Skłądała się z trzech budynków mieszkalnych (owalne ziemianki), otoczone palisadą. Jako ciekawostkę podam, że gród w Jazdowie być może powstał (ten który znany jest z badań archeologicznych - nie jestem tutaj do końca pewien - wał, wieża(stołpie), trzy chaty o konstrukcji zrębowej i kościół- tu są zdanie podzielone wśród historyków), powstał dopiero po najeździe litewskim w 1262 roku, bo źródła pisane podając o roku 1262 wspominają o dworze, a nie grodzie. Ostatnia wzmianka o Jazdowie pochodzi z 1303.

    Co do samego Starego Bródna. Funkcjonowanie grodu datowane jest od X wieku do początek XI. Przypuszcza się, że zbudowała go ludność przybyła pod koniec IX wieku. Gród uległ spaleniu na początku XI wieku, ale nie są do końca jasne przyczyny zagłady. Na podstawie badań archeologicznych wiadome jest, że gród spłonął, ale nie wiadomo, czy w wyniku jakiegoś wrogiego najazdu, czy w wyniku przypadkowego zapruszenia ognia w grodzie. Gród bródnowski pełnił funkcję refugialną, czyli pełnił funkcję schroniska okolicznej ludności w wrazie niebezpieczeństwa. Po spaleniu grodu osada wokół niego jescze istniała przez cały XI wiek. W więcej informacjo o grodzie bródnowskim można znaleźć http://warszawa-sredniowieczna.blogspot.com/2012/04/brodno-stare-tropami-warsa-i-sawy.html .

    Mała uwaga - spostrzeżenie. Jeśli ktoś z Was zamierza wybrać się obejrzeć grodzisko na Bródnie, to wały tego grodziska trochę wprowadzją w błąd, a dokładniej samo położenie bramy. Według badań archeologicznych znajdowała się od strony południowej, a nie jak dzisiaj od strony północnej. Skąd ta rozbieżność ;). Nie pamietam od kiedy, ale chyba po roku 2000 porządkowano ten teren do celów rekreacyjnych lub coś w tym rodzaju. Wały były w zaniku więc postanowiono je podwyższyć (były już w zaniku) ... no i nie wiem dlaczego, postanowili bramę postawić w tym miejscu ;). Obecnie na wałach rosną przepiękne kwiatki i krzaczki o które dbają firmy z zieleni.

    I to było by na tyle :))))

    OdpowiedzUsuń
  15. Chyba wkradło sie małe przejęrzyczenie :).

    Mianowicie napisałeś, że: "1281 - Litwini po raz kolejny najeżdżają gród w Jazdowie. Tym razem nie zostaje odbudowany, zostaje podjęta decyzja o przeniesieniu w bardziej dogodne miejsce (czyli na obecną Starówkę)."

    Co tu jest poprawne. Tylko data najazdu, czyli rok 1281. Faktycznie miał w tym roku najazd na gród jazdowski, ale ... nie przez Litwinów, lecz przez księcia Bolesława II, brata Konrada II. Gród jazdowski należał wtedy do tego ostatniego. Do niewoli dostała się tutaj żona i córka księcia Konrada II. O tym najeździe nie informują żadne źródła pisane polskie z tamtego okresu. O tym wydarzeniu wspomniał tylko niestety latopis wołyński. To po pierwsze, a po drugie gród jazdowski przeniesiono nie na Starówkę, lecz na teren dzisiejszego Zamku Królewskiego, a dokładniej okolice dzisiejszej Wieży Grodzkiej ;)

    Źródło: Andrzej Gołębnik, Z problematyki badań rezydencji książęcej w Jazdowie, "KwHKM", R. XXVI, 1978, nr 3, s. 281

    OdpowiedzUsuń
  16. Anonimowy16/1/13 22:54

    Warszawiakom polecam książkę :Poznań aeszawa - wspólna sprawa", szczególnoe pierwsze rozdziały, które dowodzą, przemożnego wpływu Wielkopolan na język kulturę i losy Mazowsza. Mowa tam o odrębnościkulturowej mazowszan (NB sterettyp Mazura sprzed 600 lat do złudzenia prztponmina Warszawskiego polityka ad 2013).

    OdpowiedzUsuń